Co to jest i na czym polega franczyza?

Chciałbyś otworzyć własny biznes? Nie masz jednak na niego pomysłu? Dowiedz się, czym jest franczyza i dlaczego jest to jedno z najlepszych rozwiązań dla osób, które chcą stać się przedsiębiorcami. Poznaj wady i zalety prowadzenia działalności na zasadach franczyzy.

Franczyza – co to jest?

Franczyza to system sprzedaży towarów bądź usług, który polega na współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami – franczyzodawcą, a franczyzobiorcami. Franczyzodawca jest podmiotem nie tylko niezależnym prawnie, ale przede wszystkim finansowo. Udostępnia on prawa do swojej marki prywatnym właścicielom i “pozwala” na prowadzenie biznesu. Sklepy franczyzowe prowadzone są zawsze na zasadach jakie wyznacza franczyzodawca. Jednymi z wiodących firm, które oferują tego typu współpracę są McDonald’s czy TelePizza. Wśród polskich marek, często można zetknąć się z franczyzą marki Inglot – producenta kosmetyków.

Zasady prowadzenia działalności gospodarczej oraz udzielenie licencji przekazywane są przy pomocy pisemnej umowy. Dzięki niej franczyzobiorca uzyskuje prawo do korzystania z pakietu franczyzowego, na który składają się:

• znak towarowy firmy,
• know how – spis zasad funkcjonowania działalności, kompendium wiedzy na jej temat,
• podręcznik operacyjny – spis wszystkich zasad obowiązujących franczyzobiorcę,
• zobowiązania franczyzodawcy wobec franczyzobiorcy,
• opłaty franczyzowe.

Franczyza i jej rodzaje

W zależności od profilu franczyzodawcy, możemy podzielić franczyzę na kilka rodzajów:

• dystrybucyjna – prowadzenie sprzedaży produktów pod firmowym znakiem podmiotu udzielającego licencji, np. stacje paliw,
• usługowa – oparta na prawie do prowadzenia punktu, w którym będą świadczone usługi oparte o procedury franczyzodawcy, np. edukacja.

Innego podziału można dokonać, jeżeli weźmiemy pod uwagę organizację systemu franczyzy:

• bezpośrednia – jest to jeden z najprostszych rodzajów tego typu współpracy; polega na bezpośrednim zawarciu umowy pomiędzy podmiotem udzielającym licencji a “nowym” przedsiębiorcą; franczyzodawca zobowiązuje się do pełnienia nadzoru i opieki nad działalnością, oferującym tym samym szkolenia pracowników czy pomoc w prowadzeniu działań promocyjnych,
• wielokrotna – franczyzobiorcy udzielane jest prawo do stworzenia kilku punktów usługowych; szczegółowa ilość oraz zasady działania jednostek reguluje zawarta umowa;
• masterfranczyza – franczyzodawca udziela wyłącznej licencji na know how na wyznaczonym terenie.

Zalety i wady dla franczyzodawcy

Podstawową zaletą jest stałe budowanie pozycji marki na rynku ogólnopolskim, europejskim czy ogólnoświatowym. Firma udziela swojej licencji odpłatnie przy jednoczesnym ograniczaniu  konkurencji. Przekazując całą wiedzę dotyczącą marki i oddając w ręce przedsiębiorcy zarządzanie firmą, franczyzodawca nie musi przejmować się np. sprawami kadrowymi. Z drugiej strony, nie ma jednak pełnej kontroli nad tym, co dzieje się w oddziale jego firmy. Udzielenie tego typu licencji wiąże się z ryzykiem podjęcia współpracy z nieuczciwymi bądź nieodpowiedzialnymi przedsiębiorcami, których działania mogą zburzyć starannie budowany wizerunek marki.

Zalety i wady dla franczyzobiorcy

Pierwszą i podstawową zaletą dla franczyzobiorcy jest korzystanie ze sprawdzonego pomysłu na biznes. Sklep franczyzowy ma już odpowiednią reputację, więc nie można narzekać na brak zainteresowania. Postanowienia umowy gwarantują pomoc i doradztwo na każdym etapie prowadzenia działalności, więc franczyzobiorca może liczyć na wsparcie np. przy wyborze asortymentu czy lokalizacji, a także niezbędne szkolenia w kwestiach rekrutacyjnych czy księgowych. Franczyzobiorca ponosi jednak pełną odpowiedzialność za sklep franczyzowy i wszelkie działania mające negatywny wpływ na wizerunek marki. Niestety, ma jednak ograniczoną swobodę – każdy pomysł musi być konsultowany z franczydawcą.  Franczyzobiorca musi także ponieść koszty związane z kupnem licencji, a także wpłacać określoną w umowie kwotę na rzecz franczyzodawcy. Uzyskanie przychodów, nawet przy posiadaniu silnej marki, może zająć dużo czasu i kosztować wiele wyrzeczeń.