Czym jest autyzm i jakie są jego objawy?

Świat jest piękny, ponieważ każdy jest inny. Różnorodność do dziś jednak budzi wiele wątpliwości, a także mniejsze i większe obawy. Z częstym odrzuceniem zmagają się między innymi osoby zdiagnozowane na autyzm. Dowiedz się, czym charakteryzuje się to zaburzenie i sprawdź, w jaki sposób funkcjonują tzw. autyści. 

Czym jest autyzm?

Autyzm to zaburzenie psychiczne zaliczane do obszaru neurologicznego. To oznacza, że jego najczęstszą przyczyną są zmiany w zakresie anatomii mózgu. Najważniejszy organ w tym przypadku jest zbudowany nieco inaczej, a zakres jego funkcjonowania różni się od zdrowej normy. Warto podkreślić, że autyzm nie jest chorobą nabywaną, w związku z tym nie ma możliwości leczenia jej za pomocą farmakoterapii. 

Jakie są rodzaje autyzmu i jak się go diagnozuje? 

W zależności od wieku osoby diagnozowanej wyróżnia się kilka rodzajów autyzmu. Najczęściej stwierdzane przez lekarzy są:

• autyzm dziecięcy,
• autyzm atypowy,
• zespół Aspergera.

Niewiele osób wie, że autyzm pojawia się u około 1 osoby przypadającej na 100. Zaburzenie to można rozpoznać już w wieku niemowlęcym, jednak diagnoza może zostać postawiona na każdym etapie życia człowieka, a więc również w jego dorosłości. Autyzm najczęściej wykrywa się u dzieci w przedziale 2-5 roku życia.

Jak diagnozuje się autyzm?

Autyzm u każdej osoby może przejawiać się w nieco inny sposób. Aby jednak zdiagnozować to zaburzenie, konieczne jest wystąpienie określonych objawów. Opinię wystawia zespół specjalistów, w tym najczęściej psychiatra, psycholog, logopeda i pedagog specjalny. W Polsce obowiązuje tzw. klasyfikacja ICD-11, która podkreśla, że w procesie obserwacji dziecka lub dorosłego konieczne jest uwzględnienie dwóch podstawowych obszarów funkcjonowania:

• komunikacji i interakcji społecznych,
• stereotypowych wzorców zachowań i aktywności.

Międzynarodowa klasyfikacja chorób nie uwzględnia wcześniej wyróżnionych rodzajów autyzmu, natomiast dzieli je na zaburzenia pod względem intensywności i ciężkości. Dzięki temu możliwa jest dokładna ocena co do wdrożenia prawidłowych oddziaływań terapeutycznych. Diagnozę dzieli się na kilka etapów, każdy z nich wymaga doświadczenia i wiedzy specjalisty diagnosty:

• wywiad z rodzicami,
• obserwacja dziecka,
• wywiad środowiskowy (opinia ze szkoły, filmiki rodzinne),
• dodatkowe badania.

Bardzo często diagnozę poprzedza wykonanie tzw. testów przesiewowych. Można je wykonać pomiędzy 18-36 miesiącem życia. Dzięki nim możliwe jest rozpoznanie wcześniejszych sygnałów mogących wskazywać na występowanie u malucha autyzmu. Takie badania dobrze zrobić w momencie, gdy rodzice zauważą pewne niepokojące sygnały. Wysoki wynik jest potwierdzeniem konieczności konsultacji ze specjalistami. W tym przypadku dobrze jest się udać do poradni psychologiczno-pedagogicznej lub prywatnego ośrodka specjalizującego się w diagnozie i terapii autyzmu. 

Jakie są objawy autyzmu?

Pierwsze objawy autyzmu, jak wspomniano wcześniej, można zaobserwować już u niemowlaka. Najczęściej zaburzenie to objawia się nieprawidłowym funkcjonowaniem w zakresie relacji międzyludzkich oraz podejmowania różnego rodzaju interakcji. Często mówi się o tym, że zdiagnozowani autyści mają „swój własny świat”. Do najbardziej znaczących objawów zalicza się na przykład:

• rzadki lub nieobecny uśmiech,
• nienawiązywanie kontaktu wzrokowego z innymi,
• brak wskazywania gestem na przedmioty,
• małe zainteresowanie interakcją z ludźmi,
• niemożność lub niechęć kontaktu z twarzą ludźmi,
• słaba komunikacja interpersonalna.

To, co jest niezwykle ważne, to fakt, że każda osoba poza diagnozą posiada własną indywidualną osobowość i temperament. To powoduje, że autyzm może u każdego wyglądać zupełnie inaczej. Należy również wiedzieć, że wyróżnia się zaburzenie u osób niskofunkcjonujących (z obniżonym ilorazem inteligencji) oraz funkcjonujących w granicach normy. Jeśli jest to przypadek drugi, to diagnoza nie powoduje często nadmiernego wycofania się z życia społecznego, a osoby te mają większą umiejętność uczenia się zachowań wskazanych.

Jak wygląda terapia autyzmu?

Osoby z autyzmem bardzo często nie rozumieją kontaktów społecznych, potrzebują komunikatów bezpośrednich. Mowa autystów jest zazwyczaj opóźniona. Ze względu na trudność utrzymywania relacji z innymi pojawia się u nich również niedostosowanie reakcji emocjonalnych do danych sytuacji. Autyzm powoduje także niemożność rozumienia żartów, ironii, a także odczytywania kłamstwa. Bardzo często osoby te lubią rutynę i sztywne zachowania. Nie są więc elastyczne, a na nieprzewidywalne sytuacje reagują nerwowo. Wszystkie te cechy sprawiają, że świat widziany oczami autysty staje się zupełnie inny. Należy jednak wiedzieć, że diagnoza nie jest wyrokiem ostatecznym, a wszelkie trudności można minimalizować za pomocą wdrażania odpowiednich terapii. Najlepiej sprawdza się terapia poznawczo-behawioralna, która uwzględnia elementy motywacji i emocji. Wskazane są również różnego rodzaju zajęcia logopedyczne i z integracji sensorycznej. Dobrze, jeśli autysta bierze udział w treningu umiejętności społecznych oraz terapiach zajęciowych. Wszystkie te działania mają na celu poprawę jakości życia poprzez rozwój strategii działania oraz nabycie umiejętności radzenia sobie w codziennych sytuacjach społecznych.