Jasnota różowa (Lamium purpureum) to jednoroczny chwast z rodziny jasnotowatych, który coraz częściej pojawia się w uprawach zbóż ozimych, zwłaszcza pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego. Choć nie jest uznawana za najgroźniejszy chwast rolniczy, jej obecność może wpływać na obniżenie plonów, zwiększać konkurencję o składniki pokarmowe i wodę, a także utrudniać zbiory. Skuteczne zwalczanie jasnoty różowej wymaga znajomości jej biologii oraz odpowiedniego doboru metod agrotechnicznych i chemicznych.

Charakterystyka jasnoty różowej

Jasnota różowa: kiełkuje głównie jesienią, ale może również wiosną. Ma charakterystyczne różowo-fioletowe kwiaty i owłosione liście o sercowatym kształcie. Dobrze znosi niskie temperatury i rozwija się już przy 5°C. Występuje na glebach żyznych, próchniczych i zasobnych w azot. Z uwagi na wczesne kiełkowanie i szybki rozwój w warunkach jesiennych, jasnota różowa może skutecznie konkurować z roślinami uprawnymi już na wczesnych etapach wzrostu.

Metody zwalczania jasnoty różowej

1. Zabiegi agrotechniczne

• Płodozmian: Unikanie uprawiania zbóż ozimych po sobie lub po roślinach sprzyjających rozwojowi chwastów (np. rzepaku).
• Orka i uprawki pożniwne: Wcześniejsze zniszczenie wschodów chwastów ogranicza ich rozwój jesienią.
• Termin siewu: Opóźnienie terminu siewu pszenicy ozimej może ograniczyć rozwój chwastów, które wcześniej wzeszły.

2. Zwalczanie chemiczne

Skuteczne zwalczanie jasnoty różowej wymaga zastosowania herbicydów o działaniu układowym i kontaktowym, najlepiej jesienią – gdy chwast jest w fazie 2–6 liści.

Substancje aktywne skuteczne przeciwko jasnocie różowej:

• Florasulam (np. w mieszaninie z 2,4-D lub aminopyralidem),
• Flufenacet,
• Diflufenikan,
• Metylosulfuron metylowy,
• Tribenuron metylowy,
• Bromoksynil (działa kontaktowo – skuteczny przy dobrej pogodzie i w młodych fazach chwastu).

Przykładowe preparaty: (zawsze należy sprawdzić aktualny rejestr środków ochrony roślin)

• Mustang Forte,
• Huzar Activ,
• Cevino 500 SC
• Lentipur 500 SC (diflufenikan),
• Biathlon 4D (tribenuron + florasulam).

3. Termin i warunki aplikacji

• Jesień to optymalny czas na zabieg herbicydowy, ponieważ chwasty są młode i bardziej wrażliwe.
• Temperatura powietrza powinna wynosić co najmniej 5°C, aby preparat mógł zadziałać skutecznie.
• Brak przymrozków i dobra wilgotność gleby zwiększają efektywność działania herbicydu.

Wnioski

Jasnota różowa, choć niepozorna, może znacząco wpłynąć na kondycję roślin ozimych i plonowanie zbóż. Jej skuteczne zwalczanie wymaga kompleksowego podejścia – od właściwego płodozmianu i uprawek pożniwnych po dobrze dobrane i terminowe zabiegi herbicydowe. Kluczem do sukcesu jest obserwacja pola i szybka reakcja w okresie jesiennym, zanim chwasty zdążą się rozwinąć i przezimować.