Wysoki cholesterol, określany w terminologii medycznej jako hipercholesterolemia, to jeden z najczęstszych czynników ryzyka chorób układu krążenia w Polsce. Badania epidemiologiczne wskazują, że problem ten dotyka około 60-70% dorosłych Polaków. Niestety, podwyższony poziom cholesterolu często nie daje wyraźnych objawów, przez co wiele osób nie jest świadomych zagrożenia.

Czym jest wysoki cholesterol?

Hipercholesterolemia to stan, w którym stężenie cholesterolu całkowitego oraz frakcji LDL (tzw. “złego cholesterolu”) we krwi przekracza wartości prawidłowe. Cholesterol w odpowiednim stężeniu pełni w organizmie szereg istotnych funkcji, jednak jego nadmiar może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Przyczyny wysokiego cholesterolu

Przyczyny podwyższonego poziomu cholesterolu można podzielić na dwie główne kategorie:

Hipercholesterolemia pierwotna

Jest to zaburzenie wynikające z czynników genetycznych. Szczególnym przypadkiem jest hipercholesterolemia rodzinna, będąca efektem mutacji w obrębie genu LDLR, który koduje białko receptora dla LDL. W takiej sytuacji wysoki poziom cholesterolu może utrzymywać się nawet przy stosowaniu zdrowej diety.

Hipercholesterolemia wtórna

Ten rodzaj podwyższonego cholesterolu jest związany z:

• Nieodpowiednio zbilansowaną dietą bogatą w tłuszcze nasycone i węglowodany

• Brakiem aktywności fizycznej i siedzącym trybem życia

• Nadwagą i otyłością

• Paleniem tytoniu

• Nadużywaniem alkoholu

• Chorobami metabolicznymi (np. cukrzycą, niedoczynnością tarczycy)

• Stosowaniem niektórych leków (m.in. kortykosteroidów, progestagenów, beta-blokerów, leków moczopędnych)

• Przewlekłym stresem

Objawy wysokiego cholesterolu

Podwyższony poziom cholesterolu rzadko daje wyraźne objawy, szczególnie we wczesnej fazie. Jego odkładanie się w naczyniach krwionośnych może przebiegać bezobjawowo przez długi czas.

W przypadku hipercholesterolemii rodzinnej mogą pojawić się charakterystyczne objawy, takie jak:

• Żółte podskórne guzki przy powiekach, łokciach, kostkach oraz na pośladkach

• Brak energii i częste zawroty głowy

• Bóle nóg niezależne od wysiłku fizycznego

Zagrożenia związane z wysokim cholesterolem

Nadmiar “złego cholesterolu” (LDL) prowadzi do jego odkładania się na ścianach naczyń krwionośnych, co z czasem może skutkować:

• Miażdżycą

• Zawałem serca

• Udarem mózgu

• Chorobą wieńcową

• Niedokrwieniem kończyn

• Chorobami nerek

Badania wykazują, że u pacjentów z rozpoznaną chorobą wieńcową poziom LDL-C jest podwyższony u ponad 80% osób, a mimo stosowania statyn tylko 19,3% pacjentów osiąga docelowe wartości lipidowe.

Jak kontrolować poziom cholesterolu?

Regularne badania

Zaleca się, aby każda osoba oznaczała stężenie cholesterolu całkowitego przynajmniej raz na 4-6 lat. Po 50. roku życia badanie należy wykonywać raz w roku. Osoby z już wysokim poziomem cholesterolu powinny kontrolować jego wartości co pół roku.

Zdrowa dieta

Odpowiednio zbilansowana dieta ma kluczowe znaczenie w kontrolowaniu poziomu cholesterolu. Zdrowe odżywianie nie tylko obniża poziom lipidów, ale także korzystnie wpływa na inne czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Aktywność fizyczna

Regularna aktywność fizyczna pomaga utrzymać prawidłową masę ciała i korzystnie wpływa na profil lipidowy, zwiększając poziom “dobrego cholesterolu” (HDL) i obniżając poziom LDL.

Farmakoterapia

W przypadku gdy zmiany stylu życia nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne. Najczęściej stosowane są statyny, które skutecznie obniżają poziom cholesterolu LDL.

Profilaktyka wysokiego cholesterolu

Aby zapobiegać podwyższonemu poziomowi cholesterolu, warto:

• Stosować dietę bogatą w warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty i zdrowe tłuszcze

• Ograniczyć spożycie tłuszczów nasyconych i trans

• Utrzymywać prawidłową masę ciała

• Regularnie się ruszać

• Unikać palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu

• Kontrolować stres

Jeśli masz problem z wysokim cholesterolem, możesz szybko skonsultować to z lekarzem poprzez konsultację lekarską w Receptovo.